| |
| 
|
| |
| |
|
ankara sulama 'nin kaplin, damlama borusu, vana kutusu, damlama borusu ek parçalarında en iyi ustalık garantisiyle hizmetinizdeyiz.
RainBird Ankara olarak, otomatik sulama sistemi için ücretsiz keşif ve proje hizmeti vermekteyiz. Ayrıca Rain Bird ürünleri tüm Türkiye 'ustalık yapılmaktadır
Netafim Ankara
Bundan böyle dalgıç pompa, hidrofor, santrifüj pompa, pis su pompası, çamur pompası gibi tüm pompaları ankara sulama 'nın en iyi ustalık garantisi ile sizlerin beğenisine sunmaktan mutluluk duymaktayız. Ankara dalgıç kurulumu için ücretsiz keşif hizmeti sunmaktayız.
Ankarada PE100 Şebeke boruları, PE100 sulama borularını ve PE100 otomatik sulama borularını en hesaplı bulabileceğiniz ustalık mantaşı, ankara sulama tarafından yapılmaktadırOtomatik Sulama Sistemi
Merhaba, ankara'da hem otomatik sulama sistemleri konusunda bilgisini geliştirmek isteyen, hem de bu konuyu profesyonel olarak öğrenmek isteyen ankara ve ankaralılar için faydalı olacağına inanıyorum. Bu yazıda başlıktan da anlayacağınız gibi otomatik sulama.otomatik bahçe sulama.otomatik damla sulama.otomatik damlama sulama.otomatik yağmurlama sulama.otomatik çim sulama.çim sulama.nasıl montaş.uygulama.usta.ustası.ustalıgı.ve işi.yapımı. nasıl yapılır.çok fazla detaylara girmeden pratik bir biçimde anlatmaya çalışacağım.
Ancak yine de bütün konuyu bir sayfaya sığdırmak mümkün olmayacağı için bu yazıyı bir dizi halinde sizlere aktarmaya çalışacağım.
SU KAYNAĞI TESPİTİ ve ÖLÇME İŞLEMLERİ
1.1.SU KAYNAKLARININ TESPİTİİlk aşama, mevcut su kaynağının tespitidir. Sulama projelerinde suyun temini genellikle aşağıdaki şekillerde olur.
a) Şehir şebeke suyunun doğrudan kullanımıGenellikle villa bahçeleri, küçük çaplı belediye parkları ,ilave bir basınç ve debi gerektirmeden doğrudan şehir su şebekesini kullanır.
Şebeke suyunun kullanımının çok pahalı olması, Belediye lateral hat çapının dolayısı ile ,su debisinin düşük olması, tesis yapım maliyetini ve günlük sulama operasyon süresini arttıracaktır.
b) Sulama sisteminin projesine uygun, hesaplanan debi ve basınçta, pompa, ve en az bir günlük su rezervini karşılayacak kapasitede depodan oluşan sistem.Konutların büyük peyzaj alanları , otel ,tatil köyleri, büyük belediye parkları,futbol sahaları, stadyum ve golf sahalarında en çok kullanılan otomatik sulama.otomatik bahçe sulama.otomatik damla sulama.otomatik damlama sulama.otomatik çim sulama.sistemdir.
Depo sulama suyu rezervi, genellikle belediye su şebekesinden temin edilmesinin yanında, sondaj yada depoya yakın yüzey sularından (dere, nehir vs), beslenir. Günümüzde küresel ısınma ile kıtlaşan su kaynaklarımızın korunması için, Ülkemizde yaygın olmamasına rağmen, yağmur alan bölgelerimizde yağmur suyunu, yada şehir arıtma sistemini sulama suyunda kullanmamız üzerinde önemle durulması gereken bir husustur.
c) Sondajın depo olmadan doğrudan kullanılması.Genellikle tarımsal sulamalarda ve belediye refüj alanlarında sıkça kullanılır.Burada dikkat edilmesi gereken husus projemizin sondaj verdisine uygun olarak dizayn edilmesi, ve çıkan suyun mutlaka filtreden geçirilmesidir. Sondaj suyunun mevsime göre değişiklik göstermesi ve zamanla kuruma riskleri bu sistemin sakıncalı yönüdür,bunun yanında ,sistemde su deposunun olmaması ciddi bir maliyet kazancıdır.
1.2. ŞEHİR ŞEBEKE HATLARI KULLANIMI :Şebekeden sulama suyu tedarikinde su, belediye su saatinden sonraki, bahçeye en yakın hattan özel kesme vanası kullanarak alınır. Türkiye gibi ılıman ülkelerde belediyeler evin su tesisat girişini, daha önceleri evin cephesinden dışında görülür halde, su sayacı koyarak yaparlardı.Günümüzde ise yeni bina ve apartmanlarda, su sayaçları bina içine alınmaktadır.
Belediye ana şebekeden su dağıtımını ,müstakil konutlar için ½” veya 3/4”, apartmanlar için 11/2” ölçülerinde lateral hatlar ile yapılır.
Şebeke suyu kullanımı zorunluluksa, projelendirme için ,şebeke hattının debisini ve basıncını bilmemiz lazımdır.Bunun için aşağıdaki metotları kullanabiliriz
1.2.1 ŞEBEKE BORU ÇAPI TAYİNİBilinmeyen boru çapını belirlemek için, boruya doladığımız ipin boyunu ölçerek borunun ölçüsünü tespit edebiliriz.
ÇELİK, PE ,PPRC BORULAR İÇİN İNÇ OLARAK BORU ÇAPI
| |
İp boyu 63 mm ise
|
1/2″
|
İp boyu 79 mm ise
|
3/4″
|
İp boyu 101 mm ise
|
1″
|
İp boyu 127 mm ise
|
1 1/4″
|
İp boyu 157 mm ise
|
1 1/2″
|
1.2.2 ŞEBEKE DEBİSİNİ ÖLÇMEİki metot ile şebeke debisini bulabiliriz.
TABLO DEĞERLERİNİ KULLANMAİnç olarak yukarıda belirlenen borudan gecen suyun debisine aşağıdaki tablodan ulaşılır. Ancak borudaki suyun basıncına ve hızına göre debinin değişeceği göz önüne alınmalıdır.
1,5-2 m/sn Hızda Maksimum debi
| |||||
Boru çapı inç
|
Boru dış çap mm
|
Çelik Boru
|
PVC Boru
|
PE-100 Boru
|
PEX Boru
|
1/2″
|
20 mm
|
1,2 m3/h
|
-
|
1,08 m3/h
|
1,36 m3/h
|
3/4″
|
25 mm
|
2,4 m3/h
|
2,16 m3/h
|
1,90 m3/h
|
2,5 m3/h
|
1″
|
32 mm
|
3,6 m3/h
|
3,6 m3/h
|
4,0 m3/h
|
4,08 m3/h
|
1 1/4″
|
40 mm
|
6,0 m3/h
|
7,0 m3/h
|
6,10 m3/h
|
-
|
1 1/2″
|
50 mm
|
9,0 m3/h
|
10,8 m3/h
|
10,8 m3/h
|
-
|
2″
|
63 mm
|
15,0 m3/h
|
17,0 m3/h
|
15,0 m3/h
|
-
|
GERÇEK ÖLÇÜMEn doğru debi değerini aşağıdaki gibi ölçülür.Su kaynağı altına yerleştirilen ölçüsü bilinen bir kap zaman tutularak doldurulur ve bulunan değerler aşağıdaki formüle tatbik ederek m3/h cinsinden debiye ulaşılır.
DEBİ (m3/h) = KABIN HACMİ (lt) X 3,6 / DOLDURMA ZAMANI (sn)
1.2.3 ŞEBEKE BASINCINI ÖLÇMEŞebeke basıncı, armatür önüne takılan bir basınç ölçer (manometre ) ile ölçülmelidir.
Şebekedeki basınç günün belli saatlerinde kullanıma bağlı olarak değişebilir. Ölçümü sulamayı başlatacağımız zamana denk getirmeliyiz. (sulama için en uygun saatler genellikle akşam geç saatler yada sabahın erken saatleridir.)
Önceki bölümde Su Kaynağı Tespiti ve Ölçme İşlemleri‘ ni incelemiştik. Bu bölümde Sprinkleri ve Sprink yerleşimlerini ele alıyoruz.
SPRİNKLER VE SPRİNK YERLEŞİMİ
Sulama yapılacak arazinin ölçekli projesi çizilir ve mevcut bitki şekilleri (ağaç, çiçek, çim) proje üzerine işlenir.
ankara'da Arazi büyüklükleri göz önüne alınarak sulama başlıkları seçilir. Ancak bu karardan önce bitki yapısına uygun sulama şekline de karar vermeliyiz yağmurlama sulama. damlama sulama.bahçe sulama.otomatik sulama.çim sulama.
ARAZİ ÖLÇÜSÜ
|
SULAMA BAŞLIKLARI
|
Geniş alanlar
|
Rotor sprinkler
|
Orta büyüklükteki alanlar
|
Mini rotorlar yada sprey sprinkler
|
Küçük alanlar
|
Bubbler, Mikro sprinkler
|
Geniş Alanlarda Sulama – Rotor Sprinkler
2.1. SULAMA BAŞLIKLARINI DETAYLI İNCELEME
SULAMA BAŞLIKLARI YAĞMURLAMA HIZILARI ( mm/h)
SPRİNK YAĞMURLAMA HIZI NEDİR ?otomatik sulama.bahçe sulama.damla sulama.damlama sulama.çim sulama.Nozul tablolarında kare yada üçgen olarak görünen birimi mm/h olan değerdir ve kare yada üçgen olarak kafa kafaya yerleştirilmiş sprey pop-up ların operasyon süresi olan 1 saat zaman zarfında 1m2 alan içindeki su bloğunun mm olarak su yüksekliğini verir. Üçgen yerleştirmelerde yağmurlama hızı kare yerleştirmeye göre daha yüksektir. Bu farkı aşağıdaki örnekte net olarak görebilirsiniz.
15-KVF AYARLANABİLİR AÇILI NOZUL
| |||||
Açı
|
Bar
|
m
|
m3/h
|  mm/h |  mm/h |
90°
|
1.381.722.072.76
|
4.04.34.64.9
|
0,130,140,160,18
|
33303030
|
38353535
|
180°
|
1.381.722.072.76
|
4.04.34.64.9
|
0,290,340,370,46
|
36373538
|
42434145
|
270°
|
1.381.722.072.76
|
4.04.64.64.9
|
0,430,490,530,61
|
35303333
|
41353838
|
360°
|
1.381.722.072.76
|
4.04.34.64.6
|
0,640,740,820,93
|
40403944
|
47474551
|
SPRİNK YAĞMURLAMA HIZI NEDEN ÖNEMLİDİR ?
Arazinin sulama süresi hesabında kullanılan en önemli kriterdir.Yağmurlama sulama.damla sulama.otomatik sulama.bahçe sulama.çim sulama.damlama sulama. hızı, kesinlikle, toprağın su alma hızından daha düşük olmalıdır. Aksi durumda, toprak yüzeyinde su göllenmeleri, kaymak tabaka oluşumu, ve eğimli arazilerde toprak erozyonuna sebep olabilir.
Toprağın su alma hızı : Birim zamanda birim alandan toprak içerisine giren suyun hacmidir ve hız boyutuna sahiptir, cm/h ya da mm/h ile ifade edilirSeçilen sprinklerin yağmurlama hızları toprağın su alma hızını aşıyorsa başka bir sprink ya da farklı bir nozul seçilmelidir.Aşağıdaki tabloda değişik yapılarındaki toprağın su alma hızları görülmektedir.
Toprak Bünyesi
|
Su Alma Hızı (mm/h)
| |
Sınırlar
|
Ortalama
| |
Kum ve Tinli Kum
|
25 – 250
|
50
|
Kumlu Tin
|
13 – 76
|
25
|
Tin
|
8 – 20
|
13
|
Killi Tin ve Milli Killi Tin
|
2,5 – 15
|
8
|
Milli Kil ve Kil
|
0,3 – 5
|
3
|
Örnek olarak sprey başlıkların yağış oranları çok yüksektir. Dolayısı ile erozyona açık meyilli arazilerde ,ve geçirgenliği düşük killi zeminlerde kullanılması son derece sakıncalıdır.Her iki tabloyu ( Tablo3- ve 4) birlikte inceleyerek bunu görelim.
2.2 SPREY BAŞLIKLAR ve KULLANIM YERLERİKüçük alanlar,dar ve kıvrımlı arazilerde, su basıncının düşük olduğu hallerde tercih edilmelidir. Pop-up riser yüksekliği 5, 10, 15, 30 cm olarak imal edilirler.5 – 10 cm Riser boyu ………….. çim alanlar10-15 cm Riser boyu…………… çayır, yer örtücüler15-30 cm Riser boyu…………… kısa boylu çalı gurupları için.otomatik sulama.bahçe sulama.çim sulama. kullanımları uygundur.
2.3 SPREY ISLATMA ÇAPLARI VE NOZUL SECİMİDaha homojen su dağılımları için değişik ıslatma yarı çaplı nozullar üretilmiştir.
Sabit açılı olarak üretildiği gibi, ülkemizde stok kolaylığı açısından genellikle el veya tornavida ile açısı ayarlanabilen VAN nozullar kullanılır.
Uniform bir sulama elde etmek için ıslatma çapına göre kafa kafaya yerleşimler şarttır bu sebepten nozul seçimine özellikle dikkat edilmelidir.
Aşağıda 2 bar basınçta K-RAIN firması üretimi RPS spreylerin nozul numarasına bağlı ıslatma yarı çapları seçim tablosu verilmiştir. Bu tablo proje yapım sırasında sprink seçiminde önemli bir yer tutacaktır.
Nozul Numaraları
|
Islatma Yarıçapları (2 bar)
|
8-KVF Nozul
|
2,7 – 3,0 m
|
10-KVF Nozul
|
3,0 – 3,4 m
|
12-KVF Nozul
|
3,4 – 3,7 m
|
15-KVF Nozul
|
4,0 – 4,9 m
|
17-KVF Nozul
|
5,2 – 5,8 m
|
Nozul üzerindeki tornavida başlı vida üzerinden nozul ıslatma çapı %25 oranında azaltılabilir. Ancak bu seçenek suyun homojen dağılımını bozup, suyun debisini azaltacağından, sadece lokal uygulamalarda tavsiye edilir. Özellikle rüzgarlı alanlarda su huzmesinin dağılımını önlemek için düşük açılı nozul seçenekleri kullanılır. Ancak bu nozulların, meyilli arazilerde kullanımı son derece sakıncalı olduğundan, dikkatli kullanmak gerekir.
Eğimli arazilerde operasyon sonrası lateral’de kalan su, en düşük kottaki sprinkten sızacaktır. Bu hallerde özel hazırlanmış cekvalf’ler kullanılmalıdır. Ancak kot farkının 4-5 metreyi geçen meyilli arazilerde bu tür cekvalfin kullanımı uygun değildir, bu tür arazilerde kullanım için sprink girişine takılan özel çekvalf’ler mevcuttur.
Sadece K-RAIN sprey pop-uplar’da gövdeye kaynaklı üst yatak mevcuttur. Bu özellik, düşük basınç koşullarında bile sızdırmayarak, riser’ ın tamamen yukarı çıkmasını sağlar. Bu özellik aynı zamanda sprinkin ilk çalışmasında oluşan debi by-pass’ ını azaltarak spreye sağlamlık ve uzun ömür sağlar.
Önümüzdeki bölümde rotor sprinkleri inceleyeceğiz…
ROTOR SPRİNKLER
Geniş çim alanların sulanmasında kullanılır. İki tip olarak imal edilir.
1. DİŞLİ TİP ROTORLAR2. ÇARPMALI ROTORLAR
3.1 DİŞLİ TİP ROTORLAR VE KULLANIM YERLERİ
a) Farklı modellerde 6-35 metre yarıçaplı su huzmesine sahiptirler. Su, sprink tabanındaki filtreden geçtikten sonra türbini, türbin de özel bir dişli takım ile başlığı döndürür.
b) Türbinler hassas imal edildikleri için sulama suyunun iyi bir filtrasyona ihtiyacı vardır.
c) Genellikle çalı rotorları hariç rotorlar, pop-up olarak imal edilirler
d) Rotorlarda da su huzmesi çapları için değişik nozullar üretilmişlerdir ve yine huzme çapını azaltmak nozul’un önüne konan vida ile mümkündür. Bu uygulamada rotorların spreylerden farkı, vida ile çap kısmada debide herhangi bir düşüklük söz konusu olmamasıdır, ancak bu uygulama rotor sprink’in üniform atışını bozacağından yine lokal amaçlı kullanılmalıdır. Üretici firmanın sprink nozul dizaynı üniform bir sulama için çok önemlidir.
e) Rotorların yağmurlama hızları sprey sprinklere göre daha düşük olduğu için eğimli arazilerde ve geçirimsiz topraklarda kullanımı daha uygundur.Aşağıdaki K-RAIN ProPlush rotorun bazı nozullardaki yağmurlama hızları görülmektedir. Tablo 4 deki toprağın su alma hızları ve spreylerin yağmurlama sulama.otomatik sulama.damlama sulama.bahçe sulama.çim sulama.damla sulama.hız değerleri ile karşılaştırın
Noz.
|
Bar
|
m
|
m3/h
|  mm/h |  mm/h |
2
|
2,12,83,54,1
|
11,3012,2012,8013,10
|
0,550,570,680,75
|
4,954,414,805,04
|
4,293,824,164,36
|
2.5(Fab.Tak.)
|
2,12,83,54,1
|
11,6011,9012,2012,50
|
0,570,640,730,80
|
4,895,205,655,88
|
4,234,504,895,09
|
3
|
2,12,83,54,1
|
11,6011,9012,5012,80
|
0,820,961,051,14
|
7,047,797,728,00
|
6,096,756,696,93
|
ProPlusStandartNozullar
|
f) Özellikle rüzgarlı alanlarda su huzmesinin dağılmasını önlemek için düşük açılı nozul seçenekleri vardır. Refüj sulamalarında son derece uygundur .Ancak bu nozulların meyilli arazilerde kullanımı son derece sakıncalı olduğundan dikkatli kullanmak gerekir.
g) Eğimli arazilerde operasyon sonrası lateral’de kalan su, en düşük kottaki sprey pop-up tan sızacaktır. Bu hallerde özel hazırlanmış çekvalfler kullanılmalıdır.
h) Özellikle çalılıkların sulanmasında kullanılan ve riser üzerine monte edilen rotor sprinkler mevcuttur.
i) Geniş alanların sulanmasında rotorların kullanılması sprey başlıklılara göre daha ekonomiktir. Zira daha az sayıda sprink dolayısıyla daha az sayıda fittings kullanılacak ve kazı yapılacaktır.
j) Özellikle kamuya açık arazilerde, refüj gibi otoyol kenarlarında rotorlara dışarıdan müdahale çok kolaydır, bu hallerde rotorun açı ayarı bozulacak, istenmeyen bölgeler istemsiz sulanacaktır. Otoyollarda son derece önemli olan, ve ölümlü kazalara sebep olan ,bu hususun önüne, AÇI HAFIZALI rotorlar kullanımıyla geçilir
3.2 ÇARPMALI ROTORLAR VE KULLANIM YERLERİGeniş alan sulamalarında kullanılır. Sprink nozulundan çıkan su huzmesinin çarpma etkisi ile dönüş sağlanır. Su rotora girdiği gibi hiçbir engelle karşılaşmadan nozuldan dışarı çıkar, dolayısı ile kirli sulara dişli rotordan daha dayanıklıdır, aynı zamanda daha düşük basınçlarda da çalışırlar. Ancak gürültülü çalışmaları, dış etkilere karşı daha dayanıksız olmaları ve çim üzerinde görünen çaplarının geniş olması sebebiyle modern sulamada pek tercih edilmezler.
Çarpmalı Rotor
Bağımsız test kuruluşu C.I.T. tarafından yapılan testlerde K-Rain ProPlus™ ve SuperPro™ model rotorların %90’ a varan üniformluk sağladığı kanıtlanmıştır.
Nozul meme numaraları, aslında nozul iç çaplarının milimetre olarak gerçek değerleridir.
MİKRO SULAMA
4.1 BUBBLER-MİKRO SPRİNKLER ve KULLANIM YERLERİ
Mikro Sulama – Bubbler
Çok kısa atış mesafeli ya da sıfır yarıçaplı sulama ekipmanlardır. Çok düşük debili olması sayesinde aynı hatta çok sayıda bağlanabilir ve çok dar alanlarda kullanılabilir olması büyük avantajdır.
Bubbler kullanımı sırasında projecinin dikkat etmesi gereken husus, göllenme ve erozyonu önlemek üzere bubbler’ ları ağaç ve bitki diplerine yerleştirerek suyu hapsetmek ve aşırı debinin zararlı olacağı durumlarda iyi bir drenaj sağlamaktır.
4.2 DAMLAMA SULAMA ve KULLANIM YERLERİ
Bitkinin gelişimi için ihtiyaç duyduğu sulama suyunun, belli boru sistemi ile taşınarak, damlatıcı olarak isimlendirilen çıkışlarla bitki kök bölgesine damlalar halinde uygulanmasıdır. Peyzajda özellikle çiçekli bitkilerin sulanmasında, yer örtücü ve çalı guruplarının sulanmasında yoğun olarak kullanılır. Genellikle damlatıcı debileri 2-4 lt/h tir. Damla sulama sistemini oluşturan boru ve damlatıcıların güneş ışınlarını geçirmemesi gerekir. Bu amaçla çoğu parçalar siyah renkte üretilmektedir. Böylece boru içinde yosun oluşumuna engel olunması sağlanır. Peyzaj sulamalarda özel olarak kahverengi olarak da üretilir. Peyzaj alanlarda toprak üstündeki görüntüsü çirkin olduğundan toprak altı için özel damlama boruları ve dışarıdan takılan emitörler üretilmiştir.
İki şekilde üretilir.
İçten emitörlü damlama boruları
Dıştan takılan damlama emitörleri
4.2.1 DAMLAMA SULAMA AVANTAJLARI
İçten emitörlü damlama boruları daha çok düzgün ekimli tarımsal bitkiler için uygun olup, peyzaj alanlarında en yaygın damlama ekipmanı , dışarıdan takılan emitörlü (damlatıcı) borulardır.
Damlama sulama emitörlerinin, son derece düşük debilerinden dolayı, eğilimi ve derinliği az topraklarda, erozyona neden olmadan sulama olanağı sağlanır.
Rüzgarlı havalarda etrafa su sıçratmadan sulama imkanı sağlar.
Bitkilerin toprak üstü organları ıslatılmadığından, bitkide hastalık ve zararlıların gelişmesi önlenir.
Tarımsal ve Peyzaj Alanlarda Damlama Sulama
4.2.2 DAMLAMA BORUSU NASIL KULLANILIR
Emitör araları tespiti için toprak geçirgenliği, arazi ,bitki cinsi, ekim aralığı, önemlidir. Ancak kısa damlalık mesafesi her durumda en iyi üniformiteyi sağlar.
Toprak özellikleri, damlatıcı debisi, sulama süresi, bitki aralıklarına bağlı olarak, lateral aralıkların değişiklik göstermesine karşın, pratik olarak bitki sıra aralıkları 1 metreden daha az ise her iki sıraya bir lateral kullanılabilir
Damla sulama sistemlerinde su temiz olmalıdır. Ancak güvenli bir işletme için sistem başına mutlaka suyun içerisindeki materyalin fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre filtre ünitesi konulmalıdır. Damlama için uygun filtre elemanı aralık ölçüsü 120 mesh’dir. Filtre elemanı kullanım kolaylığı açısından tercih edeceğiniz, elek yada disk olabilir.
Sulama Filtresi
Lateraller, özellikle %2-3’den daha fazla eğilimli arazilerde ise eş yükselti eğrilerine paralel olarak geçirilmelidir. Özellikle eğimli ve dalgalı arazilerde basınç ayarlı tipler kullanılır.
Lateral boru üzerindeki damlatıcı tıkanmaları genellikle sudaki kirecin damlatıcı deliklerini tıkaması ile olur. Bunun önüne geçmek için, damla sulama sisteminin fosforik asit veya benzeri kimyasal çözeltilerle hattın yıkanması gerekir.
SULAMA BAŞLIKLARININ YERLEŞİMİ
5.1 SPRİNKLERİN YERLEŞİMİProjede kullanılacak sprink tipi belirlendikten sonra, çizim üzerinde doğru aralıklarla yerleştirilmesi dizaynın önemli bir aşamasıdır.
En temel özellik sprinkleri ıslatma çaplarının tam olarak birbirinin içine gelecek şekilde yerleştirmektir.
Üniform bir sulama için sprinkler kafa kafaya yerleştirilmelidir
Aşağıdaki şekilde sprinklerin birbirinden uzaklaştıkça uniformluğu değişen sulama alanlarını görmektesiniz (üç ayrı yerleşim mesafesinde bardakların doluluk oranlarını kıyaslayın, en doğru yerleşimin kafa kafaya olduğunu görün.)
Sprink yerleştirme mesafesine göre değişen üniformluk
İkinci kural siprinklerin konum olarak kare ve üçgen yerleştirme halidir. Ancak bazı düzgün olmayan alanlarda bu iki şekil arasına uygun bazı yerleşimler olabilir.
KARE YERLEŞTİRME :
Genellikle sınırları birbirine dik ve alanlarda ve alanın dışına su taşırılmaması gereken durumlarda kullanılır. Kare yerleştirme, çok sık kullanılmasına rağmen üniform bir sulama için zayıf yöntemdir.
ÜÇGEN YERLEŞTİRME :
Genellikle düzensiz sınırları olan, sulanacak alanın dışına su taşmasının önemli olmadığı ve çok fazla ayarlanabilir açılı sprink gerektirmeyen geniş alanlarda kullanılır. Sprinklerin bir üçgenin köşelerine eşit aralıklarla yerleştirildiği eşkenar üçgen yerleştirmenin kare yerleştirmeye göre bir dizi avantajı vardır. Üçgen yerleştirmeyi sağlamak için iki sprink sırası arasındaki mesafe kısa olduğundan zayıf nokta problemi ortadan kalkar. Pek çok durumda, üçgen yerleştirmede sprinkler, kare yerleştirmeye göre daha uzak mesafelerde yerleştirilebilir. Bu da toplamda daha az sprink demektir. Daha az sprink de daha az ekipman maliyeti ve daha kısa sürede montaj demektirBununla birlikte KARE YERLEŞTİRME rüzgara karşı koymada daha başarılıdır
Yerleşime ilk önce köşelerden ,yada düzensiz sorunlu alanlardan başlanır. Bu alanları bitirdikten sonra kaydırmalı ve şaşırtmalı yerleştirme şekillerini kullanarak açık alanlara doğru üçgen yada kare yerleştirmeye geçebilirsiniz.
ÖRNEK PROJE
PROJEDE 1.ADIM – SPRİNKLEME Antalya bölgesinde yer alan projesi çizilmiş sitenin sulama projesini birlikte yapalım.
1. Adım: Su kaynağı tespiti Su kaynağı olarak, site içinde sondaj açılmış, su verdisi 3 lt/h (10.8 m3/h) olan suya ulaşılmıştır.Sondajdan elde edilen su, dalgıç pompa ile toprak altında yapılacak bir betonarme depoya gönderilecek ,depo yakınına konan bir hidrofor ile sulama sistemin gerektireceği basınç ve debide sulama suyu elde edilecektir.
2. Adım: Projede çim alanların darlığı ve bitki örtüsünün yoğunluğu itibariyle çim alanlar değişik nozullu K-RAIN RPS 415 Sprey pop-up (Projede otomatik sulama.bahçe sulama.çim sulama için. 15 Van,10 Van, 8 Van ve SST nozullar kullanılmıştır.), çalı ve çiçekli bitkiler damlama ile sulanması planlanmıştır.
3. Adım : Siprink yerleşimi kafa kafaya prensibine uyularak , kare,üçgen ve bazı hallerde eşkenar dörtgen tarzında yerleştirilmiştir.
Sulama Projesi
5.3 SPRİNKLERİN GURUPLANDIRILMASI
Sprinkler aşağıdaki özellikler dikkate alınarak gruplandırılır.
1. Sprink cinslerine göre guruplara ayrılma.(rotorlar, spreyler, damlama hatları , mikro sprinkler)
2. Bitki cinslerine göre gruplandırma.( çimen, çalı, yer örtücü,mevsimlik bitkiler)
3. Konum itibarı ile gruplandırma ( güneşli bölgeler,gölgede kalan bölgeler)
Gruplandırılan bölgelerin alan debileri hesaplanır. (grup debilerini hesaplarken aşağıdaki gibi bir tablo hazırlayıp, hesabı bu tablo üzerinden yapmakla, hataların önüne geçeriz.)
Not : Aşağıdaki tablo da verilen değerler K-RAIN sprinklerin kendi performans değerlerleridir, başka firma ürünleri için bu değerler kullanılmaz
Sprey Başlıklılar Debi Hesap Tablosu
Rotor Sprinkler Debi Hesap Tablosu
PROJEDE 2. ADIM - BÖLGELERE AYIRMA
Sprinklediğimiz projeyi yukarıda anlatıldığı gibi bölgelere ayıralım
otomatik sulama.bahçe sulama çim sulama yağmurlama sulama
için projelendi.
otomatik sulama.bahçe sulama çim sulama yağmurlama sulama
için projelendi.
Sulama Projesi Bölgelere Ayırma
Debi hesaplamasını gösteren tablomuz
VANALAR ve VANA MERKEZLERİNİ OLUŞTURMAK
Sprinkleri gruplandırdık bölgeler oluşturduk, şimdi bu bölgeler içinde vana guruplarını oluşturalım, ve vanaların ölçülerini ve yerlerini belirleyelim.Her şeyden önce kullanacağımız vanalar hakkında bilmemiz gereken birkaç şey var.6.1
VANALARA YÜZEYSEL BAKIŞ
Vanaları iki guruba ayırabiliriz.
Manuel vanalar
Otomatik vanalar (uzaktan kontrollü vanalar)
PP Küresel Vana
K-Rain Solenoid Vana
MANUEL VANALAR bahçe sulama.çim Sulama zamanı sistemi kendi inisiyatifinizle açıp kapatabileceğiniz vanalardır. Sürgülü vanalar, küresel vanalar, kelebek vanalar genellikle kullanılan tiplerdir. Kullanım kolaylığı ve sağlamlık açısından ülkemizde 3”’e kadar küresel, 3” den sonra ucuzluğu ve basitliği ve az yer kaplaması açısından kelebek vanalar kullanılmaktadır.
OTOMATİK VANALAR Günümüzde manuel vanalardan daha çok tercih edilen uzaktan kontrollü otomatik vanalardır. Birçok tipi olmasına rağmen sulama sistemlerinde, SOLENOİD VANA olarak adlandırılan 24 V veya 9 V elektrikle çalışan plastik elektrikli kontrol vanalar kullanılır.Bu vanalar genellikle sulama için özel olarak tasarlanmış pilli, yada kablolu cihazlar vasıtasıyla, otomatik olarak çalıştırılırlar.Solenoid vanalar akış kontrollü ve kontrolsüz olarak iki tipte tasarlanmışlardır.fiyatsal bir kısıtlama yok ise akış kontrollü vanalar tercih edilmelidir. otomatik sulama.Bütün solenoid vanaları aynı zamanda elle kontrol etmek de mümkündür.
6.2 . VANA MERKEZLERİ OLUŞTURMAKAşağıdaki yol sırayla izlenir
Proje su kaynağı verdi değeri solenoid vana üretici firmasının vana çaplarına karşılık gelen debileri değeri ile kıyaslanarak (bak tablo 9), o proje için uygun olan max çaplı vana tespit edilir.
Genellikle peyzaj sulama projelerinde 1”-2”ölçü aralıklarında solenoid vanalar kullanılır. Daha büyük ölçülerde kullanılan vanalarda aynı anda sulanan arazi çapı çok fazla olacak dolayısı ile arazi güneşlenme süreleri çok dikkate alınmayacaktır.Ayrıca herhangi bir arızada sulanmayan alan çok büyük olacaktır.
Solenoid vana çap secimi en büyük çaplı vanadan başlayarak en düşük çaplara doğru yapılır.
Hesaplanan bölge sprink debisi, o proje için kullanımı düşünülen en büyük vana debisine bölünerek o bölgede kaç adet vana kullanılacağı tespit edilir.(Kesirli sayı bir üst sayıya yuvarlanır , artık debi değeri düşük çaplı başka bir vana ile takviye edilir)
Vana sayılarını tespit ettiğimiz bölgelerin vanalarını mümkün olduğunca bir araya getirerek istasyon gurupları oluşturulur.
6.3 VANA ÇAPLARININ HESABI Vana çaplarını belirlerken aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
Vana seçimi üretici vana performans tablolarından yapılır.(bak tablo 9 ) Tablodaki koyu bölge vanalar için tavsiye edilen çalışma arlığıdır.
Vana ölçüsü, beslediği hattaki en büyük boru ölçüsüyle aynı ölçüde olmalı yada en fazla bir ölçü küçük olmalıdır
Vana içerisindeki debi ana hattaki statik basıncın %10’ undan daha fazla bir basınç kaybı yaratmamalıdır
Vana Basınç Kayıp Tablosu
Bir projeci genellikle basınç kayıplarını minimize etmeye çalışacaktır. Fakat bu amaçla eğer vana performans tablosunda belirtilmiş vana çalışma alanları dışında bir vana seçerse, sistem devreye alındığında vana çalışmayabilir. Otomatik vanalarda bir basınç kaybı mutlaka olmalıdır! Çünkü vanalar bu basınç farkını açılıp kapanmada kullanırlar.
1,2 ve 3 Bölgeli Vana Merkezleri
6.4. VANA MERKEZLERİNİN YERİNİ PLANLAMAK
Vana merkezlerinin yerinin planlanması önemlidir ve aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
Mümkün olduğunca yaya trafiğinden uzakta olmalıdır.
Operasyon sırasında kolay ulaşılabilen özellikle sprink su huzmesinin operatörü ıslatmayacağı bir yerde olmalıdır.
Ana hatta en yakın mesafede olmalıdır.
Vana Grubu Oluşturma
Vana kutusunun zemin üzerine montajı
PROJE 3. ADIM
VANA MERKEZLERİ OLUŞTURMABölge debileri sondaj debilerinden büyük olmadığı için her bölge bir vana kullanılması uygundur. Vana çaplarını bölge sprink debilerine göre üretici tablosundan seçelim.
Örnek Proje Bölge Debileri ve Uygun Vana Çapları(Sondaj Debisi: 10,8 m3/h)
BÖLGE
|
DEBİ (m3/h)
|
UYGUN VANA ÇAPI
|
1.Bölge
|
7,29
|
11/2”
|
2.Bölge
|
5,45
|
1″
|
3.Bölge
|
1″
|
5,17
|
4.Bölge
|
1″
|
2,33
|
5.Bölge
|
1″
|
4,51
|
6.Bölge
|
11/2″
|
9,13
|
PROJEDE KULLANILAN BORULAR ve BORU PLANINI OLUŞTURMAK
Pojede kullanılan boruları üçe ayırabiliriz
Ana boru
Lateral boru
Sprink borusu
7.1 ANA BORU :
Su kaynağını vana istasyon merkezlerine ulaştıracak borudur.
Ana boru çapı su kaynağı debisini kaldırabilecek çapta olmalıdır.(en az bir istasyonu çalıştırabilmelidir)
Ana boru maliyeti yüksektir,bu yüzden mümkün olduğunca kısa olmalıdır. Geniş alanlarda ana boru da ringler oluşturulmalıdır. Oluşturacağımız ring, ana boru çapını düşürecek, basınç dağılımını ve debiyi dengeleyecek,çap düşüklüğü sayesinde proje maliyetini azaltacaktır.
Ana boru üzerine gerekli yerlere hava vakum valfleri ve geniş ölçekli projelerde boru ayrımlarına kesme vanaları yerleştirilmelidir.
Sistem kullanımda olmadığı zamanlarda bile ana hat sabit bir basınç altındadır. Araçların etkilerinden korumak üzere yeterince derine gömülmelidir. Konut bahçelerinde genellikle ana hatlar yaklaşık 35-40 cm derinliğe gömülür. Daha büyük ve ticari alanlarda bu derinlik 60-70 cm olabilir.
Soğuk iklimlerde Ana boru donabilir,kış mevsimine girmeden ana hat boşaltılmalıdır. Bunun için ana hat üzerine en düşük kotta drenaj vanaları yerleştirilmelidir.
Bir boru için ideal en yüksek hız limiti 1,5 -2 m/sn aralığıdır. Daha yüksek hızlarda borunun basınç etkilerine bağlı olarak zarar görme olasılığı çok yüksektir .Ayrıca yüksek hızlarda boruda sürtünme kaybı çok artar, ve boru üzerindeki armatürler zarar görür.
7.2 LATERAL BORU :
Bütün sprinklerin bağlanacağı borudur.Değişik yapılarda olmakla birlikte en uygun şekil sırayla şöyledir:
U tipi : ”U” şeklindeki tali hatlar , yoğun bitkili alanların (çiçeklik, çalılık vb…) sulanmasında kullanılabilir.
H tipi hatlar : Tali hatları da ortadan ikiye ayrılarak basınç ve debi dengelenmesi sağlanabilir bu halde boru çapları küçültülebilir
Ttipi hatlar : Toplam debi ikiye bölünerek daha dengeli dağılır. Ayrıca basınç farlılaşması da daha az olacaktır. Bu avantajlar sayesinde boru çapı da daha küçük olacaktır.
Lineer hat : Bu tip tali hatta boru çapı daha büyük olacaktır ve hattın başı ve sonu arasındaki basınç farkı çok fazladır. Bu da sprinklerin performanslarını kötü yönde etkileyecektir.
Lateral boru mümkün olduğunca kısa olmalıdır.
Lateral hattaki tüm sprinklerin debilerini karşılayacak çapta olmalıdır.
Uzun lineer hatlarda basınç dengeleme amaçlı çap düşüklüğü yapılmalıdır.
Lateral boru başlangıç ve sonu itibar ile maksimum %20 basınç kaybına müsaade edilir. Daha yüksek kayıplar halinde boru çapı, boru boyu yada sprink seçiminde değişiklik yapılmalıdır.
7.3 SPRİNKLER BORUSU :
Sprinkleri ana laterale birleştiren borudur. sprink esnekliği dolayısı ile yumuşak olması gerekir, genellikle yumuşak PE malzeme kullanılır. Sprink debisini karşılayacak çapta olmalıdır. Genellikle 25, 20 veya 16 mm çapta ve 6-10 bar basınçta YPE boru kullanılır. Lineer hatlar için hazır imal edilmiş bağlantı fitingsleri üzerine montajlı özel amaçlı sprink boruları (swing joint) mevcuttur. Sprinkler direkt olarak ana lateral boru üzerine monte edilmez.
PROJEDE 4. ADIM
LATERAL BORULAMA
Sprinklediğimiz projemizde ilk adımda vana yerlerini ve vana ölçüsünü belirlemiştik. İkinci adımda yukarıda anlatıldığı gibi I ,H tipi borulama yaparak lateral hatları çizelim.
Lateral Hatların Oluşturulması
BORU ÇAPLARININ HESAPLANMASI
8.1 SPRİNKLER BORU VE LATERAL HAT ÇAPLARI NASIL HESAPLANIR
Her şeyden önce bilinmesi gereken, boru çaplarının hesaplanmasında prensip, hesabın sondan başa doğru yapıldığıdır. Yani ölçüsü belirlenecek ilk boru, hattın en sonundaki sprinki besleyen borudur. Bu borunun ölçüsü belirlendikten sonra hattın en sonundaki iki sprinki besleyen borunun çapı belirlenir ve bu işlem hattaki tüm sprinkleri besleyen boruya kadar, yani en başa kadar devam eder.
Hattın toplam sprink debisi hesaplanır, J=1,5 -2 m/sn hız baz alınarak aşağıdaki tablo 10′ dan boru çapı tespit edilirBoru imalatçıları boru çapına bağlı debi değişimini pratik olarak hesaplatan, içinde borudaki su hızı ve yük kaybı parametrelerini de içeren tablolar hazırlamışlardır. Burada dikkat edilmesi gereken husus boru cinsi ve basınç sınıfına göre tabloların değişiklik göstermesidir (değişik materyallerden ve farklı basınç sınıfında imal edilen boruların iç, dış çap ve sürtünme kayıpları farklıdır). Projeci kullanacağı borunun cinsi ve basınç sınıfına göre hazırlanan tabloyu kullanırken gerekli dikkatli göstermelidir.
Örnek:4 adet 3,5 bar basınçta 2,5 nozullu K-RAIN SUPERPRO Rotorun kullanılması gereken lateral boru çapı nedir?
K-RAIN SuperPro sprink performans tablosundan 2,5 nozul 3,5 bar basınçta bir adet rotor debisi 0.73 m3/h bulunur. 4 adet rotor debisi: 4 x 0,73 m3/h = 2,92 m3/h bulunur
2,92m3/h = 2,92 m3/h x 1000 (m3-lt dönüşüm) / 3600 (saat–sn dönüşüm) = 0,81 lt/sn
Boru kayıp cetvelinden Q=0,8 lt/sn V=1,5-2 m/sn aralığında Boru dış çap (D) = 32 (YPE) olarak tespit edilir.
Pratik olarak boru dan geçen debi, borunun’nun inç olarak değerinin birbiriyle çarpımıdır. (bu değerin formülsel bir anlamı yoktur , yaklaşık değerdir )
ÖRNEK :1″ den gecen debi 1 x 1 = 1 lt/sn2″ den gecen debi 2 x 2 = 4 lt/sn3″ den geçen debi 3 x 3 = 9 lt/sn4″ den geçen debi 4 x 4 = 16 lt/sn5″ den geçen debi 5 x 5 = 25 lt/sn vs.
PROJEDE 5. ADIM
BORU ÇAPLARININ BELİRLENMESİ
Yukarıdaki örnek göz önüne alınarak boru kayıp cetvelinden debilere karşılık gelen boru çapları bulunur, ve proje üzerine yazılır.
Boru Çapları
SULAMA SÜRESİ ve ANA HAT BORU ÇAPI HESABI
9.1 BİTKİNİN SU İHTİYACI ve P.E.T. TABLOSU
Bitkinin su ihtiyacını belirleyen en temel etken yerel iklimdir. Bitkinin su ihtiyacı, topraktan ve toprak yüzeyinden buharlaşarak (evaporasyon) kaybedilen suyu ve bitki tarafından terleme (transpirasyon) yoluyla gerçekte kullanılan suyun toplamını içerir. Bu kombinasyona EVAPOTRANSPİRASYON ya da kısaca E.T. denir. Belirli bir iklimde bitkiler için gerekli maksimum su miktarını ise P.E.T şeklinde ifade ederiz. Hava ne kadar sıcaksa, oluşacak su kaybının o kadar fazla olacağını düşünebiliriz.
Diğer bir önemli faktör de havadaki su buharı oranıdır. “Bitkiye ne kadar su verilmeli?” ve “Sistem ne sıklıkla ve ne kadar süreyle çalıştırılmalı?” sorularının yanıtlanabilmesi için sulanacak alanın hangi iklim şartlarına sahip olduğunu bilmemiz şarttır. Pratik olarak dünya iklimleri basit sınıflara ayrılarak aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Not : Peyzaj alanlarda en yoğun bitki çimdir ve bütün hesaplar çim bitkisi üzerine kuruludur.Aşağıdaki bütün tablo ve hesapların çim bitkisi için geçerlidir
P.E.T. Tablosu
| |
İklim
|
mm/Güm
|
Soğuk Nemli
|
2.54 – 3.81
|
Soğuk Kuru
|
3.81 – 5.08
|
Ilık Nemli
|
3.81 – 5.08
|
Ilık Kuru
|
5.08 – 6.35
|
Sıcak Nemli
|
5.08 – 7.62
|
Sıcak Kuru
|
7.62 – 11.43
|
Bitkinin su ihtiyacını ve hangi sıklıkla ne zaman sulanacağını belirleyen sadece iklim değil başka faktörler de vardır. Rüzgar, toprak tipi ve su tutma oranı bunlardan bir kısmıdır.
9.2 HAT ÇALIŞMA SÜRESİ HESABI
Yöntem, sahanın haftalık su ihtiyacını karşılamak üzere her hattın günlük çalışma süresini dakika cinsinden belirlemektir.Eğer sulama yapmak için kısıtlı bir zaman varsa, kullanılan sprink tipleri, hatların oluşturulması ve aynı anda çalışan istasyon sayısı son derece kritik etkenlerdir.
Formül şöyledir:
To = I x 60 / PR x DA
.
To = Hattın günlük çalışma süresi, dakika olarak
I = Sistemin haftalık su ihtiyacı, en kötü şartlarda, milimetre olarak
(P.E.T. TABLOSUNDAN)
PR = Sprink yağmurlama hızı (mm/h)
DA = Sulama yapılacak gün sayısı, bir hafta içerisinde
60 = Saat/dakika çeviri faktörü
ÖNEMLİ NOT : Sulama süresini kısaltmak yada uzatmak sprinkleri değiştirerek dolayısıyla debi ve buna bağlı olarak siprink yağmurlama hızını değiştirmekle mümkündür. Ancak bir projeci debiyi ve dolayısıyla siprink yağmurlama hızını arttırmadan önce toprağın su alma hızının bu miktar için yeterli düzeyde olup olmadığını kontrol etmelidir.
9.3 SİSTEMİN GÜNLÜK SULAMA SÜRESİ HESABISprey, rotor ve mikro sprinklerin yağmurlama hızları farklı olduğundan vana sulama süreleri de farklıdır. Dolayısı ile her cins vana sulama süreleri ayrı ayrı hesaplanır ve toplanır. Damlama hatları uzun süreli çalışacağından ayrı hesaplanır ve yağmurlama süresine eklenir.
Sistemin günlük Toplam (S x h1) + Toplam(R x h2) + Toplam (Z x h3)
çalışma süresi = —————————————————— + D
hesabı Eş zamanlı çalışacak vana adedi
.
S = sprey hat vanası
h1 = sprey hat çalışma süresi
R = 3/4″ Rotor hat vanası
h2 = 3/4″ Rotor hat çalışma süresi
Z = 1″ Rotor vanası
h3 = 1″ Rotor hat çalışma süresi
D = Damlama vana süresi
9.4 ANA HAT BORU ÇAPI HESAPLANMASI
1- SİSTEM ŞEBEKEDEN BESLENİYOR İSESistemde belediye su şebeke hattı sulama suyu olarak kullanılacaksa ana hat borusu mevcut şebeke boru çapı ile aynı, veya aynı anda çalışacak vanaların toplam debisini kaldıracak, şebeke hattından daha küçük çapta olabilir.
2- SİSTEMDE DEPO VE DEPOYA BAĞLI POMPA / HİDROFOR KULLANILIYOR İSE
Yukarıda anlatılan hat çalışma süreleri toplanarak, projenin toplam sulama süresi tespit edilir. Sürenin operasyonel olarak mümkün olup olmadığı kontrol edilir. Bulunan süre operasyonel olarak gerçekleşemeyecek uzunlukta ve su kaynağı yeterli ise, aynı anda birden fazla alan (İSTASYON) birlikte sulanmalıdır.Bu halde ana hat debisi aynı anda çalışan vana debisi toplamı kadardır.
Sistem debisi bir yada daha fazla vanayı kaldıracak büyüklükte değil, ama debisi daha yüksek, dolayısı ile yağmurlama hızı daha yüksek sprinklerin kullanımına olanak veriyorsa, sprink değişimi düşünülebilir.Bu değişim, toprak geçirgenliğinin de müsaade etmesi durumunda, sistem sulama süresini kısaltacağından önemlidir.
Debisi tespit edilen ana hat ,malzeme cinsi ve istenilen basınç aralığındaki üretici boru kayıp cetvelinden V=1,5-2 m/sn su huzmesi hız aralığında boru çapına ulaşılır.
Projenin uygun olması halinde debi değerini ikiye bölerek ana hattı küçültüp ring, yada ana hatta ortadan giriş yaparak, ana boru çapını düşürebilir,sistemi basınç olarak dengeleyebiliriz. Bu durumda boru çapı küçüldüğünden ana hat fiyatını da ucuzlatmış oluruz
Burada önemle dikkat edilmesi gereken husus, ring yada ortadan ikiye bölünmüş ana hatlarda sistem debisinin ana hattı ikiye ayıran noktaya kadar değişmediği ve sistem debisini karşılayacak çapta olduğudur.
PROJEDE 6. ADIMSULAMA SÜRESİ VE ANA HAT OLUŞTURMA ve ÇAP HESABI
1-BİR HATTIN SULAMA SÜRESİ HESABI
I x 60 6mm/h x 7gün x 60
To = ———– = ————————- = 7,34 dak ~ 8 dak
PR x DA 49 mm /h x 7 gün
2-TOPLAM PROJENİN SULAMA SÜRESİ HESABI :
Projedeki Vana Sayısı
T.Sulama Süresi = ———————————– x Hat Sulama Süresi
Eş Zamanlı Çalışan Vana Sayısı
6
T.SULAMA SÜRESİ = ——- x 8 = 48 dakika
1
Not : 2 adet damlama hattı operasyonel sürenin dışında tutulmuştur.
Bu değer operasyonel süre için normaldir.
3-ANA HAT ÇAP HESABI1- Eş zamanlı çalışacak vana sayısı tespiti:Sulama süresi operasyon için normal olduğundan aynı anda 1 vana çalışabilir (süre uzun olsaydı aynı anda 2 veya daha fazla vanayı birlikte çalıştırıp süreyi kısaltacaktık)
2- Ana hat debisi :Ana hat debisi projemizde kullanılan en büyük vananın debisine eşit yada büyük olabilir.Projede en büyük vana debisi 6.BÖLGE deki vana idi, debisini = 9,13 m3/h olarak bulmuştuk.Ana hat debisi = En büyük vana debisi =9,13 = 10.m3/h olarak seçildi
3- Ana hat çapı :Hat debisi 10 m3/h = 10x 1000/3600 =2,77 lt/snBoru kayıp cetvelinden (tablo 12 ), ve hız V=1,23 m/sn deAna hat Boru Çapı = 63 mm olarak bulunur.
Ana Hat
PROJEDE 7. ADIM
DAMLAMA HATLARI
Projemizde çalı ve çiçekli bitkiler gurupları damlama ile sulanması planlanmıştı.
Bitki projesi üzerinde çalı ve çiçekli bitkilerin su ihtiyacı ve dikim aralıkları göz önüne alınarak üretici katalogundan damlama borusu seçelim.Projemiz için 16 mm çaplı 20 cm damlatıcı aralığı olan ve 2 lt/h debili içten emitörlü damlama borusunu uygun olacaktır.
Her damlama borusu kümesinin küme debisini aşağıdaki formüle göre hesaplayalım .
Küme debisi = Boru Boyu (mt) / Damlatıcı Aralığı (mt) x Damlatıcı Debisi (m3/h)
Şimdi ,kümeleri gruplandırarak bölgeler oluşturalım,ve bölge debilerini hesaplayalım
1. BÖLGE 440 mt2. BÖLGE 380 mt ölçüldü.
Aslında projemizde çalı ve mevsimlik gurupları iki ayrı gurup olarak değerlendirmek ve ayrı ayrı sulamak en doğru seçenek olmasına karşın, kullanılan bitkilerin su ihtiyaçları birbirine yakın olması sebebiyle bölgelere ayırma , konum itibariyle yapılmıştır.
1.BÖLGE DEBİSİ = 440 mt / 0,20 mt x 2 lt/h = 4400 lt/h=4,4 m3/h
2.BÖLGE DEBİSİ = 380 mt x 0,20 mt x 2 lt/h = 3800 lt/h=3,8 m3/h
Debisi belirlenen hattın boru çapı boru kayıp cetvelinden daha önce öğrendiğimiz gibi hesaplanır.
Q= 4,4 m3/h =1,22 lt/sn boru çapı 32 bulunur.
Q= 3,8m3/h =1,05 lt/sn boru çapı 32 bulunur
Debiye göre vana çapı 1″ olarak bulunur, ve proje üzerine işlenir.
Sulama Bölgeleri
KONTROL CİHAZLARI VE SEÇİMİ
10.1 KONTROL CİHAZLARINA GENEL BAKIŞ
Sistemdeki otomatik vanaları (solenoid vanaları) kumanda eden sulama için özel tasarlanmış pilli yada kablolu kontrol cihazlardır.
Toplam istasyon adedine uygun olarak seçilmelidir. Bazı kontrol cihazları istasyon çıkış güçleri itibariyle birden fazla vana çalıştırabilir, aynı anda çalışacak vanalar tek istasyona bağlanabilir. Bu özellik cihaz seçiminde dikkate alınmalıdır.
Kontrol cihazları içeride yada dışarıda monte edilebilir,bu durumda bu konumlara uygun cihazlar seçilmelidir. Dışarıda kullanılacak cihazlar nem, yağmur vs karşı mutlak dış kabinli olmalıdır.
Pilli Kontrol Ünitesi
Kablolu Kontrol Ünitesi
Kontrol cihazı, projemizde yer alan bitki örtüsünün sulanması için gerekli donanıma sahip olmalı, program kabiliyeti uygulanacak sulama programları için yeterli olmalıdır.
Projemizde elektrik durumuna uygun olarak, pilli yada şebeke elektriğinden güç alan kablolu cihazlar kullanılabilir. Uygun olması halinde kablolu cihazlar daha konforlu oldukları için tercih edilmelidir.
Kontrol cihazları elektrik besleme hattına yakın olmalıdır.
Kontrol cihazlara erişim kolay olmalıdır.
Islak hacimlerden uzak olmalıdır.
Çok yağış alan ılıman iklime sahip bölgelerde kontrol cihazına yağmur sensörü takılmalıdır
Otomatik Kontrollü Sulama Sistemi Şematik Dizaynı
10.2 KABLOLU VE PİLLİ SİSTEM KARŞILAŞTIRMA
KABLOLU SİSTEM MERKEZİ KONTROL SİSTEMİDİR. SİSTEM TEK MERKEZDEN KONTOL EDİLİR.Pilli sistemde her vana kendi ayrı ayrı programlanır ve her program değişikliği vana yanına gidilerek ayrı ayrı programlanır .
KABLOLU SİSTEMDE SULANACAK BÖLGEYE MÜDAHALE ETMEK TEK TUŞLA MÜMKÜNDÜR.Pilli sistemde ise, Müdahale edilecek bölgedeki tüm vanaları tek-tek dolaşmak gerekir.
MERKEZİ KONTROL SİSTEMİNDE ÇALIŞMAYAN VANA ,ÇİHAZIN İKAZ SİSTEMİ SAYESİNDE HABERDAR OLUNUR.Pilli sistemde çalışmayan yada pili biten kontrol cihazını tespit etmek mümkün değildir.
KABLOLU SİSTEME BİR ADET YAĞMUR SENSÖRÜ BAĞLANIR.Pilli sistemde Yağmur sensörü kullanılamaz .Kullanılsa bile her vana merkezine ayrı ayrı sensör bağlamak gerekir bu da maliyeti gereksiz arttırır.
MERKEZİ SİSTEM TEK ÜNİTEDEN OLUŞUR ARIZALANMASI HALİNDE MÜDEHALESİ KOLAY BAKIMI SON DERECE BASİTTİR.Pilli sistemde vana adedi kadar kontrol cihazı mevcuttur.Arıza olasılığı çok yüksek,işletme maliyeti çok fazla,arıza tespiti çok zordur. Tamamen su geçirmez dizayn olduğu için kontrol ünitesine müdahale mümkün değildir mutlaka yenisi ile değiştirmek gerekir,buda işletme maliyetini son derece arttırır.
KABLOLU SİSTEM MERKEZİDİR VE MÜDAHALESİ KONTROL ÇİHAZI KİLİT ANAHTARI OLAN YETKİLİ KİŞİLERCE YAPILIR.Pilli sistem sahada dağınık olduğu için, cihaza herkes ulaşabilir çalınma ve zarar görme riski yüksektir.
KABLOLU SİSTEM DIŞ MEKAN VE YAĞMUR GEÇİRMEZDİR.Pilli sistem vana kutuları içerisinde, her ne kadar su geçirmez imal edilse de yağışlı havalarda su içerisinde kalır gerek kablo bağlantıları gerekse pil yatak ünitesi zamanla bu özelliğini yitirir ve cihaz arızalanır bu durumda yukarıda bahsedildiği gibi tamir şansı yoktur yenisi ile değiştirilir.
KABLOLU SİSTEMDE MEVSİMSEL SULAMA SÜRESİ DEĞİŞİKLİĞİ TEK TUŞ HAREKETİ İLEDEĞİŞTİRİLİR.YANLIŞ PROGRAMLAM GİRİLSE BİLE ÇİHAZ YA İKAZ EDER YADA PROGRAMI KENDİ DÜZELTİR.Pilli sistemde Mevsimsel sulama süre değişikliği tüm vanalar tek, tek dolaşılarak ve yeniden program yapılarak değiştirilebilir.Yapılacak programın doğru olması için ayrı bir yazılıma ihtiyaç vardır yanlış programlama sistemin çalışma basıncını ve debisini etkiler buda sulama sisteminin performansında düşüklüklere sebep olur.
PROJEDE 8. ADIMOTOMASYONKontrol cihazını mümkün olduğunca bütün solenoid vanaları görebilecek bir konuma yerleştirdik. Kontrol cihazı olarak dokuz istasyonlu kablolu dış cihaz K-RAIN, RPS 469-9 seçildiSolenoid vanaları mevcut sulama kabloları düşünülerek dörderli iki guruba ayırdık.
5 x0,8 mm özel toprak altı sulama kablosu ile kontrol cihazına bağlantıyı yaptık.5 Damarlı kablolardan birini 4 vananın ortak ucu olarak, geride kalan 4 damarı her vananın sinyal ucu olarak tek tek DBY su geçirmez kablo klamensleri kullanarak kontrol cihazına bağlantısını yaptık Kablolar ana boru yanına aynı kanal içine döşendi.
ankara.cayyolu.sincan.eryaman.batıkent.incek.golbası.sincan.baglıca.yasamkent
Geniş çaplı tecrübe: Konutsal, kamu, bina ve otel kompleksleri, spor sahaları ve çiftçilik.
| |||||
Sulama sistemi dizayn planı içeriği: Opsiyon 1: Şartname:
Ankara’da sulama. Ankara’da sulama usta. Ankara’da sulama
ustası. Ankara’da sulama ustaları. Ankara’da sulama firma. Ankara’da sulama
firması. Ankara’da sulama firmaları. Ankara’da sulama isi yapan. Ankara’da
sulama isi yapan usta. Ankara’da sulama isi yapan ustalar. Ankara’da sulama isi
yapan ustaları. Ankara’da sulama isi yapan firma. Ankara’da sulama isi yapan
firmaları. Ankara’da sulama isi yapan firması.
| |||||
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder